Melden vermoeden van een misstand

Misstand

In uw werk kunt u tegen situaties aanlopen waarvan u denkt dat dit een misstand is. Bij een misstand is het maatschappelijk belang in het geding. Bijvoorbeeld als er gevaar is voor de volksgezondheid of de veiligheid van personen, of als er een risico is van aantasting van het milieu. Of als het goed functioneren van de overheid in gevaar komt door een onbehoorlijke wijze van handelen of nalaten. Deze (vermoedens van) misstanden binnen uw organisatie of bij een andere organisatie kunt u melden. Dit wordt ‘klokkenluiden’ genoemd. Behalve (oud-)rijksambtenaren kunnen ook stagiairs, uitzendkrachten, vrijwilligers, gedetacheerden en zzp’ers een melding doen.

U kunt in uw werk ook tegen een situatie aanlopen waarvan u denkt dat sprake is van inbreuk op het Unierecht. Er is inbreuk op het Unierecht als sprake is van een handeling of nalaten die in strijd is met bepaalde richtlijnen of verordeningen op een aantal gebieden van het Unierecht. In Cao Rijk leest u welke gebieden dit zijn.

Hoe meld ik een misstand?

Er zijn verschillende mogelijkheden voor het melden van een misstand. U kunt kiezen of u een interne of een externe melding wilt doen. Een interne melding kunt u doen bij uw manager, een hogere leidinggevende of de vertrouwenspersoon integriteit.

Een externe melding kunt u doen bij het Huis voor Klokkenluiders of bij een andere instantie die daartoe bevoegd is zoals inspectiediensten of het Openbaar Ministerie. Dit geldt ook in situaties als een melding intern niet goed opgepakt wordt.

Heeft u een vermoeden van een misstand bij een andere organisatie dan waar u werkt? Dan kunt u hiervan een melding doen bij een leidinggevende of bij een vertrouwenspersoon integriteit van die organisatie. U kunt de melding ook doen bij het Huis voor Klokkenluiders of bij een andere instantie die daartoe bevoegd is.

Vertrouwelijkheid

Alle betrokkenen bij de behandeling van een melding moeten vertrouwelijk met de melding en de identiteit van de melder omgaan. De vertrouwenspersoon integriteit maakt de identiteit van de melder niet bekend zonder schriftelijke instemming van de melder. 

Procedure

Na de melding stelt de werkgever een onderzoek in, tenzij de melding ongegrond is of duidelijk veel te laat is gemeld. Vervolgens wordt de melder op de hoogte gebracht van de voortgang en de resultaten van het onderzoek. Dit gebeurt schriftelijk en gemotiveerd binnen 12 weken na de melding.

Heeft u een misstand gemeld aan de vertrouwenspersoon integriteit en is uw identiteit vertrouwelijk? Dan wordt dit teruggekoppeld naar de vertrouwenspersoon integriteit.

Bij een externe procedure bij het Huis voor Klokkenluiders stelt de afdeling 'Onderzoek' van het Huis een rapport op. In het rapport wordt de misstand en de eventuele onderliggende oorzaak beschreven. Het rapport bevat conclusies en zo nodig aanbevelingen om de misstand te beëindigen of herhaling te voorkomen. De werkgever informeert het Huis voor Klokkenluiders op welke manier de aanbevelingen worden opgevolgd. Als de werkgever de aanbevelingen niet opvolgt, moet de werkgever dit met een reden aan het Huis voor Klokkenluiders kenbaar maken.

Bescherming tegen benadeling

Uw werkgever mag u niet benadelen omdat u een misstand meldt. Van benadeling is sprake als de werkgever u door het doen van een melding slechter behandelt dan wanneer u geen melding had gedaan. Voorbeelden van benadeling zijn ontslag, onvrijwillige overplaatsing of het weigeren van een promotie. Het is niet genoeg dat alleen de werkgever u niet benadeelt. Ook moet de werkgever ervoor zorgen dat uw manager en collega’s u niet benadelen, bijvoorbeeld door pesten, negeren of intimideren.

Wordt u toch benadeeld? Dan kunt u hiertegen opkomen. U kunt een procedure voeren door uw ervaren benadeling voor te leggen aan de geschillencommissie en/of de kantonrechter.
Voor het voeren van een procedure ontvangt u een vergoeding als

• de benadeling heeft plaatsgevonden binnen 5 jaar nadat:
  • uw (voormalige) werkgever de resultaten van het onderzoek naar aanleiding van de melding en het oordeel over dat onderzoek aan u heeft laten weten;
  • het Huis voor klokkenluiders het rapport naar aanleiding van de melding openbaar heeft gemaakt of;
  • de melding op een andere manier is afgehandeld.
• en u kosten heeft gemaakt voor beroepsmatige rechtsbijstand vanwege de procedure.

U heeft dan recht op vergoeding van al uw redelijk gemaakte kosten. Deze proceskosten krijgt u tot een maximum vergoed. Per 1 januari 2024 is de maximale vergoeding voor beroepsmatig verleende bijstand per uur € 316,02 met een maximum van € 7.584,62 voor de hele procedure.

Pilot mediation en juridische ondersteuning klokkenluiders

De pilot 'mediation en juridische ondersteuning klokkenluiders' loopt bij de sector Rijk van 1 januari 2022 tot 1 januari 2024. Het doel van deze pilot is om na te gaan hoe de (juridische) ondersteuning voor melders van vermoedelijke misstanden kan worden ingericht. Dit is nodig zodat werknemers en andere belanghebbenden in Nederland zo min mogelijk belemmeringen ervaren om een signaal met hun leidinggevende te bespreken of een melding te doen en door te zetten. In de CAO Rijk zijn verschillende voorzieningen die ondersteuning kunnen bieden aan een melder van een misstand (als bedoeld in de Wet Huis voor klokkenluiders). Deze voorzieningen zijn:

• Gesprek onder begeleiding of mediation door het Rijksloket advies en bemiddeling arbeidszaken (RABA).
• Vergoeding juridische rechtsbijstand voor een procedure bij benadeling.

Lees hier meer over in deze factsheet.

Wet- & regelgeving en cao

CAO Rijk: Regels en voorzieningen bij melden vermoeden van een misstand
Interne klokkenluidersregeling Rijk, Politie en Defensie
Wet Huis voor Klokkenluiders
EU klokkenluiders